اسباب بازی های مناسب کودکان اوتیسمی

والدین می توانند با انتخاب اسباب ‌بازی‌ های مناسب برای کودکان اوتیسم،‌ به بهبود یادگیری و تعامل فرزند خود کمک کنند. یادگیری در کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) از طریق بازی کردن مسجل می شود. با بازی کردن کودک با این نوع اسباب بازی‌ ها، مهارت‌ های حسی-حرکتی کودک و همچنین مهارت گفتاری، حل مسئله و تعامل اجتماعی او رشد می کند. این اسباب بازی‌ ها علاوه بر طرح و رنگ و ویژگی‌ های متنوع، موجب سرگرمی کودک شده و همچنین به رشد کلی کودک نیز کمک می کنند.

مناسب‌ترین نوع اسباب‌بازی برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم کدام است؟

مناسب‌ ترین نوع اسباب‌ بازی برای کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم، اسباب‌ بازی‌ هایی هستند که مهارت‌ های حرکتی، اجتماعی، تکنیک‌ های حل مسئله و مهارت گفتاری را به این کودکان آموزش می دهند. در واقع، حین کار با کودک اوتیسم، درمانگر با روش درمانی ای بی ای و گفتاردرمانگر نیز به طور یکسان از این اسباب‌ بازی‌ ها به عنوان ابزاری برای یادگیری کودک استفاده می کنند. انواع مختلفی از اسباب‌ بازی‌ ها وجود دارند که برای کودکان اوتیسم جذاب‌تر هستند که هر دسته از آنها مزیتی خاص و فرصتی متفاوت را برای یادگیری و رشد شخصیتی کودک فراهم می کنند. اسباب‌ بازی‌ هایی که برای کودکان اوتیسم مناسب اند به دسته‌ های زیر تقسیم بندی می شوند:

اسباب بازی‌ های حسی
اسباب بازی‌ های تقویت کننده مهارت حرکتی
اسباب‌ بازی علت و معلولی
پازل و جورچین
اسباب بازی‌ های آموزشی

اسباب بازی‌ های حسی

اسباب بازی‌ های حسی چه از حیث لمسی و چه بصری به دلیل جلب توجه کودکان به خود، ابزار آموزشی فوق‌ العاده‌ ای برای کودکان اوتیسم محسوب می شوند. درمانگران در روش درمانی ای بی ای، از اسباب ‌بازی‌ های حسی به عنوان پاداش یا عاملی تقویت کننده برای کمک به رفتارسازی در کودکان استفاده می کنند. این دسته از اسباب‌ بازی‌ ها عبارتند از:

اسباب بازی‌ هایی با جلوه‌ های بصری مانند لامپ گدازه، رقص نور و غیره.
اسباب بازی‌ هایی که بافت متفاوتی دارند، مانند جعبه‌ های حسی.
اسباب بازی‌ هایی که کرک‌ دار یا نرم هستند و موجب آرامش کودک می شوند.
اسباب بازی‌ هایی که صدا تولید می کنند، می لرزند و صداها و رنگ‌ های مختلفی تولید می کنند.

اسباب بازی های تقویت کننده مهارت حرکتی

کودکان اوتیسم علاوه بر اختلال رشدی-عصبی، مهارت حرکتی ضعیفی نیز دارند. از این رو، اسباب‌ بازی‌ هایی که در سنین پایین به رشد مهارت حرکتی این کودکان کمک می کند بسیار حائز اهمیت خواهد بود. این دسته از اسباب‌ بازی‌ ها عبارتند از:

روی هم چیدن، دسته بندی و ساختمان سازی
ایکس باکس ۳۶۰ به همراه کینکت
اسباب بازی‌ هایی که به مهارت‌ های حرکتی ظریفی نیاز دارند مانند:
رنگ آمیزی
نخ کشی (متصل کردن با نخ)
گره زنی
جاگذاری اشیا در فضاهای کوچک
نقاشی
اسباب بازی های کنترلی
توپ
قالب گیری و مجسمه سازی (خمیربازی)
اسباب بازی پرورش دهنده خلاقیت کودک
اسباب بازی دارای دستورالعمل

اسباب بازی علت و معلولی

اسباب‌ بازی‌ هایی که ذاتا ویژگی علت و معلولی دارند، به بهبود مهارت حرکتی بینایی کودکان اوتیسم کمک می کنند. این دسته از اسباب‌ بازی‌ ها همچنین به هماهنگی چشم و دست، یادگیری، بهبود حواس پنج‌ گانه و پیروی از قوانین در کودک کمک می کنند. این دسته از اسباب‌ بازی‌ ها عبارتند از:

پازل و جورچین‌ صوتی
مرتب سازی اشکال
اسباب‌بازی آبی
اسپینرهای نوردار
اسباب بازی بادکنکی
اسباب بازی نردبان یعقوب
اسباب بازی‌های مکانیکی
استوانه چراغ دار و حبابی رنگی
اسباب بازی برای تغییر صدا
اسباب بازی آب پاش

پازل

انواع پازل و جورچین برای کودکان اوتیسم جذاب هستند. این اسباب‌ بازی‌ ها فرصتی را برای بهبود مهارت حل مسئله و تحرک بصری کودک فراهم می کنند. غالبا کودکان مبتلا به اوتیسم به جای کلمات به تصاویر دقت می کنند، از این رو پازل برای پرورش خلاقیت آنها مفید خواهد بود. پازل‌ ها برای رده‌ های سنی مختلف و مراحل مختلف رشد ذهنی کودک طراحی می شوند، به همین دلیل باید پازلی انتخاب کنید که از حیث سنی و رشدی برای کودک شما مناسب باشد.
اسباب بازی های آموزشی

اسباب بازی‌ های آموزشی بهترین ابزار برای آموزش و یادگیری کودکان مبتلا به اوتیسم هستند. این دسته، شامل اسباب ‌بازی‌ هایی می شود که مهارت ریاضی، شمارشی، مرتب سازی و الگوهای یادگیری کودک را پرورش می دهند. بسیاری از درمانگران در روش ای بی ای نیز از این نوع اسباب‌ بازی‌ ها برای پرورش مهارت خاصی در کودک استفاده می کنند. این دسته از اسباب‌ بازی‌ ها عبارتند از:

اسباب بازی‌های کارتی فکری
اسباب بازی مرتب سازی
اسباب بازی چینشی
اسباب بازی مربوط به طبقه بندی یا دسته بندی کردن

نکاتی که هنگام انتخاب اسباب بازی برای کودک مبتلا به اوتیسم باید آنها را در نظر داشته باشیم

محرک بصری: کودکان اوتیسم تمایل به حرکات تکراری دارند و چنانچه قادر به حرکت کردن نباشند از تماشا کردن اشیا و اسباب‌بازی متحرک لذت می برند. از این رو، اسباب بازی‌ هایی که حرکت می کنند، روشن شده و راه می روند یا می چرخند برای آنها جذاب هستند.
نیاز به ادراک فضایی: حس دهلیزی مهم‌ ترین و قوی‌ ترین حس است و اطلاعاتی مربوط به حرکت و وضعیت سر را ارائه می دهد. اسباب‌ بازی‌ هایی مانند ترامپولین که نیازمند مهارت حرکتی و حفظ تعادل هستند، این حس را تقویت می کنند.
درگیربودن فیزیک بدنی: اسباب‌ بازی‌ هایی که عضلات و مفاصل را تحریک می‌ کنند و به درک قدرت خود و فیزیک بدنی نیاز دارند، می توانند بسیار مفید باشند.
قابلیت لمس: اسباب بازی و بازی‌ هایی که به لمس مکرر و درگیر بودن مداوم دست نیاز دارند به رشد آگاهی لامسه‌ ای کودک و همچنین بهبود مهارت حرکتی و هماهنگی دست و چشم کمک می کنند.
محرک خوراکی: گاها برخی از کودکان اوتیسم، مخصوصا در سنین پایین، ممکن است مشکلاتی در حس یا حساسیت دهان خود داشته باشند. از این رو، اسباب‌ بازی‌ های غیرسمی و جویدنی می‌ توانند در یادگیری مهارت‌ های مناسب جویدن و گاز گرفتن به این کودکان کمک کنند.
شنوایی: کودکان اوتیسم مجذوب صداهای ریتمیک و تکراری می‌شوند. از این رو، اسباب‌ بازی‌ های غیر تحریک‌کننده مانند استوانه جادویی و باران‌ساز که این نوع صداها را پخش می‌کنند میتوانند حس شنوایی کودک را به‌طور مفیدی درگیر کنند.
بازی مشترک با والدین: گاها بهترین بازی یا اسباب‌ بازی آنهایی هستند که می توان آنها را به صورت مشترک با والدین انجام داد. مزایای این بازی‌ ها زمانی که همراه با والدین انجام شوند برای کودکان اوتیسم مضاعف خواهد بود

سؤالات متداول

آیا اسباب بازی لگو برای کودک اوتیسم مفید است؟

درمان‌ های مبتنی بر استفاده از اسباب بازی‌ های لگو، نتایج مثبتی را در بهبود تعاملات اجتماعی، مهارت برقراری ارتباط، رفتار و آسایش عاطفی کودکان اوتیسم نشان می دهند. این اسباب بازی به کودکان یاد می دهد که چگونه با بقیه صحبت کنند و از حرف زدن با صدای بلند در یک گروه هراس نداشته باشند

چرا بازی کردن برای کودکان اوتیسم امری مهم و ضروری است؟

بازی جزو اساس و پایه‌ های یادگیری است و کودکان اوتیسم نیز به کمک بازی مهارت‌ های خود را بهبود می بخشند. در طول بازی باید نکات زیر را مد نظر قرار دهید و بر روی آنها کار کنید: یادگیری مهارت‌ های بنیادین مانند تمرکز و انعطاف‌ پذیری. مهارت‌ های ادراکی و شناختی مانند قدرت حل مسئله است

آیا اسباب بازی‌ های حسی برای بیماری اوتیسم مفید هستند؟

اسباب بازی‌ های حسی با تحریک یکی از حواس کمک می کنند تا سایر حواس دیگر کمتر تحت تاثیر قرار بگیرند. اسباب بازی‌ های حسی بهترین ابزار برای تسکین و آرامش کودکانی است که نسبت به به لمس، صدا، بینایی و حتی بافت‌ های خاص حساس اند.